Gegevens van het boek
Titel: Slecht
Auteur: Jan Simoen
Uitgeverij: Querido, 2008, 94 p.
Bondige samenvatting
Nathan Deweerdt (16) heeft een rotte streek uitgehaald met zijn ex-vriendin Elke. Eigenlijk was het niet gewoon een rotte streek, maar mishandeling. Het boek beschrijft de uren die Nathan doorbrengt met wachten, overdenken en gesprekken met de inspecteur. Stukje bij beetje krijg je als lezer een beeld van wat er precies gebeurd is. De jongen is zich niet bewust van hoe ernstig zijn daad wel is.
Ervaringsverslag
Ik vond het een goed boek. Ik heb het in twee keer uitgelezen. Niet alleen omdat het ‘maar’ 94 pagina’s telt, maar ook omdat het wel spannend wordt. Je wil weten wat er nu eigenlijk gebeurd is. De gedachten, het taalgebruik en de houding van de jongen zijn typerend voor zijn leeftijd (veel kenmerken van de adolescent, zijn ontwikkeling en wat daarbij hoort). Je ‘ziet’ het zo voor je afspelen.
Analyse
Personage(s)
Nathan Deweerdt is het hoofdpersonage. Hij is vooral begaan met zichzelf en hoe hij eruit ziet. Hij heeft blonde krullen en heel lichtblauwe ogen. Zelf vindt hij dat hij een stomme kop heeft en dat deo tot de fundamentele rechten van de mens hoort. Het recht op deo zou in de grondwet moeten staan! Nathan maakt zich er de hele tijd ongerust over dat hij naar zweet stinkt, en hij zit er ook verveeld mee dat hij niets anders mocht aantrekken toen de politieagenten hem kwamen halen. Dat maakt hem onzeker. Verder is hij een ‘agressief manneke’ en een meesterlijk manipulator. Zo krijgt hij zijn moeder zover dat hij om vier uur ’s nachts mag thuiskomen, elke dag 5 euro zakgeld krijgt (wat neerkomt op 150 euro per maand!)… De beschrijvingen van hoe hij dit aanpakt zijn treffend!
Hij zou zich beter zorgen maken over het feit dat hij nota bene in een verhoorkamer op het politiebureau zit. De ernst daarvan dringt echter niet tot hem door. De ontwikkeling van zijn normen en waarden is in feite nog volop aan de gang. Hij vindt wel dat hij soms slecht is en dan haalt hij zijn eigen kattekwaad aan, maar anderen zijn veel slechter! Zoals Raf bijvoorbeeld, die is helemaal 'total loss' omdat hij een sneeuwbal met kiezelstenen erin in het oog van een meisje gegooid heeft. Nathan zelf, nee, hij zelf is toch niet zó slecht. Om nog maar te zwijgen van volwassenen. Die zijn pas slecht! Volwassenen moorden hun gezin uit en doen aan sekstoerisme in Thailand en Vietnam en zo. Dat is pas Crapuul! Vuil! Walgelijk! Beestachtig! Echt Slecht. Dat doen jongeren niet. Hij heeft duidelijk al een idee over goed en kwaad, maar bagataliseert zijn eigen daden door ergere voorvallen uit de krant te citeren. “Wat ik met Elke heb gedaan is ook niet zo fraai […] maar ten eerste had ze er zelf om gevraagd en ten tweede was het helemaal niet zó erg en ten derde, ten derde was het absoluut niet te vergelijken met wat die gasten in Thailand aanrichten.”
Zijn moeder is een van de belangrijkste personen in zijn leven. Hij verwacht onvoorwaardelijke liefde van zijn moeder. Hij vindt het zelfs niet zo heel erg dat papa weg is (met een blonde del). Nu heeft hij weer alle en de volledige aandacht van zijn moeder. Toen zijn zusje van twee dagen oud stierf, was Nathan blij omdat hij ook nu weer zijn moeders volledige aandacht had. Nathan was toen vier jaar oud. Als hij daar nu aan terugdenkt, is hij er niet blij om dat zijn zusje doodgegaan is, maar hij is wel nog altijd blij dat hij geen zusje heeft. Hij heeft zijn moeder nog altijd liever voor zichzelf. Bovendien buit hij deze moederliefde uit en manipuleert hij haar. Hij krijgt van haar alles gedaan. Dit bevestigd ook weer het egocentrische karakter van Nathan. Alles moet om hém draaien. Vooral zijn moeder moet alleen maar aandacht voor hém hebben. De Duitse vertaling van het boek draagt de titel ‘Mamas Liebling’… dat zegt veel.
Elke, zijn ex-liefje, is de tweede belangrijke persoon in zijn leven. Bij haar voelt hij zich goed, met haar beleeft hij mooie momenten. Wanneer Elke hem een moederskindje noemt, barst de bom. Elke laat hem zitten en begint een relatie met Raf. Dit kan Nathan niet verdragen.
Zelf zou ik het besterven van angst als ik zou zijn opgepakt. Ik zou er bijlange niet zo overtuigd van zijn dat mijn moeder molenwiekend voor de balie zou gaan komen staan tieren en dreigen en schreeuwen en eisen dat haar minderjarige dochter op staande voet zou worden vrijgelaten. Thuis werd er anders omgegaan met verkregen kritiek en/of strafwerk. Indien de straf niet verdiend was, dan kwamen mijn ouders als één man achter me staan en kwamen ze voor me op. Maar was het strafwerk verdiend, dan mocht ik het twee keer maken: een keer voor de leraar en een keer voor mijn ouders. Op die manier leerden we verantwoordelijkheid nemen voor onze daden.
Ik vind Nathan de minst sympathieke persoon in dit verhaal. De manipulator in hem vind ik erg afstotelijk. Het egocentrisme, de ‘grote mond’, de stoerdoenerij,… die horen nu eenmaal bij de pubertiet en de adolescentie. Die groeien er wel weer uit. Maar dat manipuleren… daar ben ik nog niet zo zeker van. Bij manipulatie komt op latere leeftijd vaak agressie. De verteller (Nathan) noemt zichzelf slecht om die reden, maar ik denk niet dat dit mijn oordeel over hem heeft beïnvloed, het heeft mijn oordeel eerder bevestigd.
Boodschap
Volgende uitspraak van Nathan heeft me wel aan het denken gezet: ‘Geen enkele jongere is slechter dan de volwassene die het hem heeft voorgedaan!’ De jongen heeft een punt…
De boodschap die de auteur wil meegeven kan zijn dat wij als volwassenen jongeren beter moeten proberen te begrijpen. Ze maken een ontwikkelingsperiode mee, wij moeten daar gepast mee kunnen omgaan. Deze periode is voor hen vaak ook niet gemakkelijk. Geduld is een mooie eigenschap.
Langs de andere kant: verwen ze niet! Stel grenzen en houd je daaraan! Als je je kinderen bederft, krijgen ze alsmaar meer de indruk dat ze overal mee wegkomen, dat je er wel weer voor hen zal zijn en de hete kastanjes wel weer voor hem uit het vuur haalt. Iedereen weet dat dit meer niet dan wel goed afloopt met deze jongeren.
Voor jongeren kan de boodschap zijn: let op, er komt misschien een dag dat papa of mamalief er genoeg van heeft en zegt dat je het zelf maar moet uitzoeken… Denk na over je daden. Denk aan mogelijke (erge) gevolgen ervan!
Conclusie
Hoe de schrijver de gedachten weergeeft van de adolescent, is heel goed! Je kan je als volwassene op die manier terug beter inleven in de denkwereld van sommige jongere(n), wat betreft hoe ze naar zichzelf kijken, hoe ze zichzelf zien en hoe ze de wereld rondom hen en de volwassenen bezien. De houding van het hoofdpersonages is zeer herkenbaar.
De auteur bouwt de suspense op door in cursief gedrukte tekst terug te blikken op wat er echt gebeurd is, tussen de gewoon gedrukte tekst die de gebeurtenissen in de verhoorkamer beschrijft.
Wat ik ook goed vind, is dat de schrijver de moeder van Nathan uiteindelijk zichzelf doet verbeteren. Ik bedoel daarmee: je krijgt als lezer echt wel de indruk dat mamalief een heleboel fouten maakt, wat de opvoeding van Nathan betreft. Ze geeft veel te veel toe, ze lààt zich manipuleren, ze bederft de jongen. Begrijpelijke fouten in haar situatie van alleenstaande moeder, Nathan is haar enige kind en ze heeft een kind verloren toen het amper twee dagen oud was... Maar het blijven fouten… Uiteindelijk wil de moeder niet naar het bureau komen. Nathan moet het zelf maar uitzoeken, zegt ze. En dat vind ik nu nét goed. Het herstelt de moeder in haar eer.
Sommigen zullen zich misschien storen aan de scheldwoorden die in het boek voorkomen. Mij stoort dit niet. Deze horen nu eenmaal bij de jongerencultuur. De scheldwoorden weglaten zou, naar mijn mening, het verhaal minder geloofwaardig maken.
De concrete verwijzingen naar merknamen, idolen en tv-programma’s sleurt jonge lezers van nu misschien beter mee, maar dateren het boek wel.
Verkrijbaar bij Bol.com.
Ook te downloade als e-book.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten